Mondeberbere.com
  • Accueil
  • Tasekla / Littérature
  • Amzruy / Histoire
  • Tagherma / Civilisation
  • Contact
  • Accueil
  • Tasekla / Littérature
  • Amzruy / Histoire
  • Tagherma / Civilisation
  • Contact
Search by typing & pressing enter

YOUR CART

Naïma Aït Laasri

Takna mmen takat

Nmun d itunt ar agh  tsakamt tiswak n wakal,
Tâmzt agh afus, nêttfer kem, neg zund imddukkal
Nêddssa sim, ddêssat git negh, txlud fellagh imudal
ferknam id bab nem, rbugh agayyu meqqard anafal
tedhît nit immi tigmmins, nêttferkm s umawal
ur giwnt illa wufulki a takna; tnnitam iss sul ur nssen awal,
mac kmmin adagh ilûhn adrar f wayyâd tjlut agh awal,
mqqar ukan ggummigh tiguriwin, ssengh is atentin neffal
ur attent id nesmun ar ass lligh radas  gis nemmal
ma yad nga, d mad niwi gh ass lli d uckigh s wakal,
izd nmun d ayt darengh, nmund d immi teqqend addal
ar isawal ar ittini masd nukknin ar ayhîyyl i yimal
rad as nmmatti nbikes i wussan han ur ad as nettruwal,
mac igh urta tsmun takna ukris nes, urta gis nla awal
igh urta yagh tfel taderfit lli tugra immi issan a yamâdal,
is awr nssumum adâd is nessn ya wawal :
“akal, awal, afgan, af rad as ur najj awal”.
Amanar

Annigh kin a yamanar, ssengh is tattuyt i kigan,
ur ak lekmen wida kur iran, mac walli gitun igan,
Nkki gigh gitun, irakk lkemgh, mac uragh ujjan
righ akk lkemgh, awigh ak ajjig iflujjan
Ssengh is sik ur llan isukfal ula agharas,
mac nezdâr assitun ayelgh sselkemgh awn tiggas
lli gitengh izzân tizza zz ghass lli yagh zran nemyawas,
igh as ak ur ufigh, nezdâr annazn tabrat nara yas,
ulinu agh tellit meqqark ur lekmegh, han ar kin zerragh
nra an sik nmun, mac ibzziren rzanagh
ur ufigh amr akk neg gh tiwargiwin lli zerragh
kaygat îd, kaygat azal gh ussan ad nnagh,
ad ur tennam is agh tentelm tifawt negh is tgam tagat:
Nra kwn attallm agayyu, tssenm izd amazigh ngat
tssusmm agh, niri kwn, issan is ak ur figh tagat,
issanat madak nnigh, urrigh awal ngh ad jllun,
ratt felgh i warraw ifel tid iwayyaw iqqand ad grrun
tida lluzzanin, smuntent ighran ad hnnun,
mqqar zdâynt, sêbrat asnt han righ at bnnum
tigmmi lli skern ayt dark xluntent lguman
irigh a ttssum ajddig lli sghern ijawan,
d irigh atsum gh tergwa lli gh zddigen waman.
Mrad… ikut

Tennit izd yat taggwat urd taggwatin ad rbigh:
mra gant ti wsghar neghd ti walim nezdâr attent mdigh,
mrad is ssengh izd yaz managu rattent nsrs,
mrad is nnigh iqqand ayyili mar fellatngh yasi aters,
mrad is nghal is rad ur adêngh muned fellatengh tmudân,
mrad is sellagh i ma yennan han nezdâr agh nettawz adân,
mrad is ur nsella ma dagh innan tlult, teddert gh twargiwin,
mrad is ssenn is agh ur temmim tudert f taddângiwin,
mrad is ssenn izd tillawt ad gigh urd îdlan,
mrad is ssenn izd walli tn  yusin af d issimghur uglan,
mrad is ssenn is ur gan mad ran ula mad nnan,
mrad is ssengh izd urd ghikad ara ggitengh nnan,
mrad is urgan zund tamurghi munn d ma fen kkan,
mrad is awr dssân gh ayt tgmmi mlin asn ghilli d ur kkan,
mrad is ur jdern tangult sserghin gis takat,
mrad is ufigh akuray lli yagh gan atten sis nekkat,
ikut ssengh izd is lligh afigh tida jlan,
ikut ssenn is ghid lligh urd nettnin ka illan.
Tugga

Ur ad akkagh tugga
f uccen lli iccan azenkêd;
ur ad akkagh tugga
lli ghagh  ifa rbbi abukêd;
ur ad akkagh tugga
lli gh aw kan telligh;
ur ad akkagh tugga
ur ad nnagh ur jligh;
ur ad akkagh tugga
gh wass lli zzenzigh
ayda lli kkusigh;
ur ad akkagh tugga
f ujenwi lli d usigh,
gh mnid i yenna skergh
zun igh tent ur zêrigh;
ur ad akkagh tugga
lli gh nettu ur nbikkes u ugdur;
ur ad akkagh tugga
lli ghagh yuf udêrdûr;
ur ad akkagh tugga
lli ghagh issiwd umucc n tillas;
ur ad akkagh tugga f ixf inu
lli gh tent ur ifa,
gh ass lli fellas lkemgh.
Mad gigh ?

Izd nga ukan sul ma izrin, ur as sul ufan
add urrin ula ad nnan nella sul ukan?
Ghik lli nettâf izûran, a nttâf arraw
lli izdârn ad sselkemn awal ngh i yidurar.
nnan is nega ghar tingni sul d tmitar;
nnan is nega ghar âhwac d uzawan;
nnan is nega ghar tiqburin n wakal,
mac han nega ula afgan lli yuru wakal;
afgan lli ittâfn tamtti, ittâf amur,
ittêf ayt mas, ig nit asemghur,
amezruy n tamttî a tinnan sul yara fellas.
akal nem a tamzgha han ur ittâf anaw,
ilul gim ya wazzan, taderfit af d ilul,
isawl gim ya wawal immimn urat nttaw,
imi nnaghd iffugh urissen takendawt ula tikerkas,
zund inuf a tgit uzenn kemd igenwan.
Urti

Gigh afrag i wurti nnigh asn:
qqend asderm f wallin sik igan ifassen
f wallik isghern, qqenn fellak aman,
f wallik îzzmun sersn fellak âttan,
jlun afgan, sghern imuzzar,
skern tawda, sselfn ak anzar.
urigh tabrat i yan usmghur:
nnigh asn han lmelf ur ayyi ssimghur.
sawlend nnan han awa tgit anafal,
mater taddart d tumzîn d waman.
nnigh asn awal af ghid nukkwm tuggas,
d tmagit d izuran urd amerwas,
ssengh magh giwregh, ssengh magh lligh,
ufighd gis immi han ur ak jligh
tafid gis mas, taru ghid tarwa ns,
tssu tagant, tmatr ghid ayda ns,
han ur usigh tadallit, ur gigh anakuf,
ur gigh gar âzur, ula ra nnakuf.
Mad agh mlan ussan?

Nkwti gh ass lli nnigh izd tîtt ka izrran,
nnigh izd tafsut add itwalan inzran,
Nkwti gh ass lli nnigh izd ils ka issen amttây,
nnigh izd idûdan ka issen abrray,
mac nferk izd ul a ysukuln i tiggas,
nissan izd ul lli gigh illan af nega imugas,
Nkwti tandra lli fd nkergh agwma d tghuyyit
llid izgern adrar anammas tuckad tnnayyit;
tenna: iwin imzî issumumn gh tibbit n mas,
tagûdi ns aggit negh illan s gh assad nk a yass.
nnan iyyi mak issiwden ur ten tessint ur awn gan?
nnigh as gwma ayan, yat tibbit agh nssumm, sul d ur iyyi gan?!!
awal afd nmun d tmazirt n wamur n udrar,
tillawt ayad ak nnigh, ttannay at a yadrar,
ira ssul afagh tasarut lli sra nerzêm imawn
i tafukt ad d kcemnt mlint agh agharas ifawn.
Ur nssn mayyi têhdâmt?

Nga yan gh id bab nm a mmu tmmariwin,
nga nit sul igigil ur îttafen yan,
afawwu nna fen ntters ar agh issusus,
is illa maf ran nesmammi igd sigh afus?
azzîder nêssrmiten han ur asn sul ufigh
nnan illa ukan unzar mac ay aytma rufigh
rzagent agh tiram îttes ur atn sul zerragh
zrigh iskraf f tderfin ar ukan allant;
nnant: “tinnun adgigh, surfat agh” izerfan afd nnant,
gan agertil abukâd a fellas ikkan,
skern gis ihêlsan, ighuyyal ammu tn gan,
lligh tin kkan gan aylal, igenwan aghn llan,
kkintin gan imstggarn mmattin i tanna illan,
ira kwn sul issusem uzemz, han ira tssufut,
awal lli tnnam sul tefkim tayafut.
Tiggas n ayt mas

âhh a tasa nu tjdert ur am ufigh azuzwu,
âhh ay ul inu termit ur ak ufigh asunfu,
igh nsawl nnan ak uhu, qqen d tiggura
igh nn sisn nga ifassen gin d sitnegh tizza
ncerk asarag mac ur nufa add nffugh
ncerk igran mac ur nufa a ten ssugh
tafukt tfa d izenzâren i wakal ur agh d lkemn
urtan fan d amalu han ur agh d nteln
gigh agayyu nu ghilligh tufigh, mac hati jlan aght
gigh afus inu ghilligh t lkemgh mac hati rzân aght
nenna yasn akal d waman mqqar d awal
nkcem d wakal, nghli s igenwan, nurri d ar nsawal
nêsber gh uzemz negh ula tawssna, nêsber gh igguyya negh,
skern agh taffugla, nnan agh ayyuz nnun; ayhayya negh!
ayhayya i wass ad lligh k nebbi ay ils inu
ayhayya i ghass ad lligh yad kwen nefl ay agharas inu
nmun d ugharas llis a ttinnin wi ikendad
nebbi tagant, nass atbir; issusemk mayad ay asiyyâd
han ur ak idrus mad nnan; han ar nssflid ;
ur ak idrus mad skern; han ar nttemnid ;
ssukfn izûran, ssunfn asentl, bbin addal ;
âhh ! yagh agh usemmîd…
Numidya… aylligh

slla yat a may ghêran issen tillawin
ghwad ddmin n yat tannirt gh nger teslatin
wa yugeln lluban sul tagwel tizrêzay
tenna i tafukt kemmi gen sul inna wazay
ssfeld at ay ayyur ula kennin ay itran
han nkki d imi nu ad issen, han nkwenin ay zêran
yat tizi lligh urugh sul rbugh annir
lligh ssengh ma yyi iga Yuba ula yakw unamir
lligh rzîgh anu, sul brugh agadir
ssugh igran inu han ur ak ttugh amadir
qqengh tizbgatin n wurgh ula akw nnqert
zayd aggwen gh iggi wafa han tiggura is tent tneqqert
ra tzêrim taffiwin d imuzzar sul ngin
ra tzêrim timitar n tudert ma sul ran a ten gin
han nswwutta tighula sul nsker taddarin
nagumd igudar, ar ukan sul nqqaz i tegratin
fad nrar may jlan a nkerf tifullusin
iqqand a nekr zik, azul fellak a ma yusin
awwullu d tagursa d utru ibiks i twuriwin.
Azwag

azemz izri; âhh ukan felnd adû !
yawi yagh ijlu yagh, man agu rad nadû
manza kwen ay agerzam tgam sul zun d izammarn
tudert tmmuttl fellangh tga sul ghar izakarn
aggw d a yan ikcemn agrur, is sul tllit ?
urrid a yan ifeln asmun, manik as tufit ?
han tayri ns kad agh ighran a nefsi imukrisn
yawi yagh wadû tfelt agh ar sul nettây ukrisn
nella gh tagant, meqqard iman bdân
afgan ighwli han ur ak sul rdân
ttun mad gan ula mayd kkan ula sul izûran
hwun i tagant jlun ka sul gh ugwens n idûran
feln d arraw ula anrar ula arraten
man agu rad urrin ? is rad urrin ? Ajj aten
ayllighen gan iguyya nnesen gh igenwan,
sul ar dêssan, skern gisn igeldan
han urd akal ad lâh negh d ifassen,
mac amud ad lâh sul d imassen.
Tifawin n imal

nkwenin han nttyagas, mac nsul ukan,
nkwenin han bdân agh, mac nmun ukan ;
wa han ur nettu  akettay ibbi yagh tasa nu
nektid ma izrin mqqar nbbi asawn
nektid amagus lli yagh issallan
nektid tasafut lli yagh immalan
aggwed a tafukt ; tafsut neqql sim
f aysu wakald wasif ingi s im
iqqar umêtta gh tîtt n may brin
nfrêh i imal nettu may zrin
wa nurri s uzerg ula tayerza
nurri s umawal netta d uzêtta
han nssen mas tin ikkan mqqar t ur annigh
ghilad nssen ma yellan ghikan af rad inigh :
« Bikkes at i tuggas tasim agelzim,
tbbim agharas sul tirim a trêzim
afud n ma yusin lhem n kigan,
tissant izd làin iqqurn mammu gan
asi yat azâzu han ixsan rad rmin
mac han ulawen a yezdâren i tmmariwin ».
Nnan… agh seqsan

Nnan : iz d afulki ma t igan ?
Nnigh asn : afulki n wulawen.
Nnan : iz d tayri mas tt igan ?
Nnigh asn : tayri n ugellid mqqurn.
Nnan : iz d nkwenin mayad nega ?
Nnigh asn: nkweni nga ghar isemgan.
 Nnan : iz d tudert mas tt igan ?
Nnigh asn : yat tizi ur ighaman.
Nnan : iz d lmut mas tt igan ?
Nnigh asn : tigira n kuyan.
 Nnan : iz d isemdâl ma tn igan ?
 Nnigh asn: tigmmi n wabadan.
Nnan : iz d tamazight mas tt igan ?
Nnigh asn: idammen d izûran.
Awal ; a yelal

ur d attân ayyi issermin han illa usafar,
ur d aman ayyi ixassân ur llan irafan,
mac tayri kad ur illin, ur d ufigh imuran :
nssermi iwaliwen, han takendawt a yi inghan
sul afgh d ulawen qqurn zun d una gh ur llan waman
ufigh d targant tqqur, agejja kad sul ighaman
lâh amud mat izuzzern, timilla kat iccan
ma ra sul issu unzâr igh d iffi zz igenwan
ma ra sul imger usmmawd han ra gi ti ghaman
ur d anrar ayyi ijlan, han rrwa a zwar ur illan
ittu ufellâh awal nnes lligh inna amud inu a yisal
han ittu ufgan awal nnes lligh inna awal inu awal
sawl at ard termim, mak issufan ay awal ?
Asmammi

dêrnt tillas afent iyyi d gh ugharas
nnigh d ugayyu nu :is njla ? mani gh rad afagh agharas ?
ar fttugh jmeà agh d ugayyu nu zun d anafal,
aylligh zêrigh kra n tifawin gh ugwens n tillas
nzayd izmuzzâl aylligh tent lkemgh
zêrigh d iz d tifawin n tmagit inu ayan
âhh ukan a tamazight ula tifawin nnem !
ur llant zun d nttentin waxxa ukan tlligh
amadâl a t innan, ur inna tikerkas
tusimt anezgum sul ar ukan ttasimt
inuwwacn han mad ssugern i yan agh iran
imazighen igidar staran igenwan
aseggwas negh amaynu ra yini ghikan
iseggwasen f isggwasen a fellak ikkan
nawd i imêttawen ula tiggas ar asent nttadd
necc aghruc, nezzri ussan, ar ukan nttamum
amazigh hayyi dik, inna tkkit nekkat
G ad afus add ilkem winu nini ya wawal
tamazight, tamazight kemmin a yellan.
Azâzu

nkki gigh zun d akal, nusi takatin
wa gigh zun d ajarif, nekka tasutin
sul ar nettazzal nssermi talullit
nzug asigh lhem n xetalli mmu tennit
ut amt imudal s teghzi ula turrut
tallemt agayyu han issusm ma tturut
tgit titrit gh igenwan ig warraw nnem ayyur
issisfiwen gh ulawen if aman i tudert
ayyuz nnek ay amazigh lligh tfit atig
han azâ gan asmghur gh tuzzûmt nnek a yûzu
sawal at ar d termim han nkwenin ar a yêzzu :
ra nêzzu ajeddig ijjan nssukf alili,
yili ma yera wakuc ur d ma tram a yili
nettan a yesfawn ayelligh isfaw akw amadâl
igin afulki ghilligh tin ur ntam
« ngan sik ifassen a ttrarm aman s tergwa
tazen d amazzal mac ad ur islâhg izikr i waga ».
Powered by Create your own unique website with customizable templates.